İyi Huylu Prostat Büyümesi

Erkeklerde ellili yaşların başından itibaren prostat büyümesi görülmekte ve bu büyüme beraberinde bazı sorunlar getirmektedir.

Prostat erkek üreme sisteminin parçası olan bir salgı bezidir. Prostatın ana işlevi meniye katılan bir salgı üretmektir. Prostat salgısı erkek üretkenliği için oldukça önemlidir. Prostat bir kestane büyüklüğündedir ve yaklaşık 20 gram ağırlığındadır. Yeri itibarıyla prostat, idrarın idrar torbasından çıkıp penis içerisinden geçerek dışarıya atılmasını sağlayan idrar kanalının başlangıç kısmını bir yüzük gibi sarmaktadır.

Prostat bezindeki değişiklikler 40-45 yaşlarında başlar ve 50'li yaşlarda büyüme şeklinde kendini gösterir. Prostattaki bu büyümenin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Genellikle yaşlanan erkekte görülür ve hormonal değişimlere ve ailesel etkilere bağlı olduğu düşünülür. İyi huylu prostat büyümesi 5o-60 yaş arası erkeklerin yarısını ve 80 yaş üzeri erkeklerin yüzde 90'ını etkiler. Prostat büyümesi genellikle selim bir olay olarak gerçekleşmekte bu nedenle iyi huylu prostat büyümesi olarak adlandırılmaktadır. Prostat büyümelerinin bir kısmı ise habis büyüme şeklindedir ve prostat kanseri olarak tanımlanır. Selim prostat büyümesi ve prostat kanseri bir arada bulunabilen ancak birbirinden kaynaklanmayan iki ayrı hastalıktır. Prostat büyümesi bu kadar sık görülmekle birlikte her büyüme sorun oluşturmaz ve tedavi gerektirmez. Prostat sadece büyümüş olduğu için değil belirtilere neden olursa veya vücuda zarar verecekse tedavi edilmektedir.

Prostat idrar yolunun çevresini sardığı için büyüdükçe idrar yolunu sıkıştırır ve idrar torbasından idrarın atılmasını zorlaştırabilir. Hasta rahat idrar atamaz ve tıkanıklık hissi oluşur. En sık görülen bulgular şunlardır:

Selim prostat büyümesini kanserden ayırt etmede önemi olan makattan parmakla muayene yapılır. Laboratuvar tetkiki olarak en sık idrar tetkiki ve Prostat Spesifik Antijen yani PSA kan testi yapılır. PSA değeri yüksek olan hastalarda prostat kanserinden ayırt edebilmek için biyopsi planlanır. Teşhiste ultrasonografi, işeme testi ve işeme sonrası kalan idrar ölçümü de ayrı önem taşır.

İyi huylu prostat tedavisi belirlenirken asıl etken yakınmaların ağırlık derecesi ve vücutta prostat büyümesinden kaynaklanan bazı etkilerin oluşmasıdır.

Hafif derecede belirtileri olan hastalarda gözleyerek beklemek önemli bir seçenektir. Bu, hastayı gereksiz tedavilerden ve cerrahiden korur. Zaman içerisinde yakınmalar mutlaka artacak diye bir kural yoktur. Bazı hastalarda idrar yakınmaları zamanla hafifler. Zaman içinde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu gelişen hastalar, mesane taşı gelişen hastalar , idrarda kanamaları başlayan hastalar ve tıkanma nedeniyle böbrek yetmezliğine doğru giden hastalarda ciddi tedaviye başlamak gerekir.

Orta derecede yakınmaları olan hastalarda ilaç tedavileri en iyi seçenektir. Bu ilaçların bir kısmı prostat ve mesane boynundaki düz kasları gevşeterek idrar akımını rahatlatırlar. Alfa blokör denilen bu ilaçlar sağladıkları rahatlatmaya karşın prostatı küçültmezler. 3-6 ay kullanımda prostatı bir miktar küçülten ilaçlar mevcuttur. Yine halk arasında yaygın olarak kullanılan ancak etkileri konusunda bilimsel veriler yetersiz olan bitkisel ilaçlar da mevcuttur. Güney Amerika kökenli cüce palmiye tohumu bu ilaçlardandır.

İlaçların yeterli olmadığı ve yakınmaların arttığı ve vücuda hasar vermeye başladığı durumlarda cerrahi tedaviler gerekebilir.

Cerrahi tedaviler kapalı veya açık yöntemlerle olabilmektedir. Çok büyük prostatlarda açık ameliyatla prostatın alınması uygun bir yöntemdir. Çok büyük olmayan prostatlarda ise transüretral rezeksiyon yani tur ameliyatı altın standarttır. Prostatın lazer ile buharlaştırılması veya kesilerek alınması da sıklıkla uygulanan yöntemlerdendir. Bu ameliyatlardan sonra nadir de olsa kanama, enfeksiyon, darlık gelişmesi, belli derecelerde idrar kaçırma ve boşalma sırasında meninin mesaneye geri kaçması gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Ancak, cerrahi, prostat hastalığında en etkin çözümdür.